Τι είναι το Focus Stacking;

Είναι η μέθοδος η οποία μας επιτρέπει να έχουμε τέλεια ευκρίνεια σε ολόκληρο το κάδρο, από το προσκήνιο μέχρι το παρασκήνιο. Για να το πετύχουμε αυτό, τραβάμε 2 ή και περισσότερες φωτογραφίες (αναλόγως την περίσταση, και κυρίως το πόσο κοντά και πόσο μακριά μας είναι τα αντικείμενα μας) με την κάμερα σταθερή κάνοντας απλά focus σε διαφορετική απόσταση κάθε φορά και έπειτα ενώνουμε τις φωτογραφίες μέσω κάποιου προγράμματος επεξεργασίας.

 

Γιατί να μπούμε σε όλον αυτόν τον κόπο και να μην τραβήξουμε απλά τη φωτογραφία με πολύ κλειστό διάφραγμα, π.χ. f/22;

Πρώτον, γιατί κλείνοντας αρκετά το διάφραγμα χάνουμε ευκρίνεια λόγω τού Diffraction

Δεύτερον, γιατί αν το πιο κοντινό σε εμάς σημείο είναι αρκετά κοντά μας, όσο κλειστό διάφραγμα και να ορίσουμε δεν θα έχουμε καλή ευκρίνεια στα αντικείμενα από τη μέση και πέρα τής φωτογραφίας.

 

Και επειδή είναι πιο ωραίο να μιλάμε με εικόνες: Η παρακάτω φωτογραφία τραβήχτηκε με διάφραγμα f/16 και έχει εστίαση στην οθόνη της φωτογραφικής μηχανής:

 

Στην αμέσως επόμενη εικόνα βλέπουμε την ίδια φωτογραφία τραβηγμένη με διάφραγμα f/4 και με την χρήση 3 διαφορετικών focusing distances:

 

Η διαφορά πιστεύω είναι εμφανής ακόμα και σε αυτό το μέγεθος. Συγκρίνετε τα σπίτια πίσω στο βουνό στις δύο αυτές φωτογραφίες.

Η αλήθεια είναι πως το κάγκελο δεν είναι σε sharp focus πουθενά γιατί πολύ απλά... δεν μερίμνησα να το βγάλω και αυτό πλήρως εστιασμένο! Βεβαίως, είναι απολύτως δυνατό να βγει εντελώς εστιασμένο στην περίπτωση του focus stacking.

 

Πώς γίνεται το focus stacking;

Όπως και το HDR, έτσι και το Focus Stacking είναι μια διμερής διαδικασία, το πρώτο σκέλος ανήκει στη διαδικασία της φωτογράφισης και το δεύτερο στην επεξεργασία. Αν δεν κάνεις την απαραίτητη διαδικασία κατά την φωτογράφιση δεν μπορείς να κάνεις Focus Stacking. Έτσι λοιπόν κατά τη φωτογράφιση κάνουμε τα εξής απαραίτητα βήματα:

  1. Χρήση τριπόδου: Η κάμερά μας πρέπει να είναι σταθερή και το κάδρο μας απαράλλακτο (μάθετε περισσότερα για τη σωστή χρήση ενός τριπόδου).
  2. Σταθερές ρυθμίσεις: Επιλέγουμε άνοιγμα διαφράγματος, ταχύτητα κλείστρου, ISO και εστιακό μήκος που θα χρησιμοποιήσουμε και τα αφήνουμε σταθερά καθ' όλη την φωτογράφιση (εκτός και αν κάνουμε κάτι extreme όπως μίξη ημερήσιας και νυχτερινής φωτογραφίας).
  3. Επιλογή focus points: Μελετάμε τη σκηνή μας και αποφασίζουμε πού είναι τα κατάλληλα σημεία για να εστιάσουμε.
  4. Σειρά λήψεων: Τραβάμε τα καρέ μας με μια λογική σειρά που δεν ξεχνάμε, είτε από το κοντινότερο focus point στο πιο μακρινό ή το αντίθετο (με άλλα λόγια καλό είναι να ξέρουμε ποιο καρέ αντιστοιχεί στο αντίστοιχο σημείο εστίασης)

 

Στην παρακάτω φωτογραφία βλέπουμε τα σημεία στο οποία εστίασα σε κάθε ένα από τα 3 καρέ που έβγαλα για τη φωτογραφία του άρθρου:

 

Και τώρα που βγάλαμε τις φωτογραφίες μας ήρθε η ώρα να μιλήσουμε για τη διαδικασία της επεξεργασίας. Ξεκινώντας από το software, υπάρχουν κάμποσα προγράμματα που μας επιτρέπουν να κάνουμε focus stacking, είτε εντελώς αυτόματα, είτε ημι-αυτόματα, είτε εντελώς χειροκίνητα. Τα πιο γνωστά προγράμματα για focus stacking είναι τα παρακάτω:

  1. Helicon Focus
  2. Zerene Stacker
  3. CombineZP
  4. Deep Focus for QuickPHOTO
  5. Adobe Photoshop CC

Τα πρώτα τέσσερα ίσως να μην τα γνωρίζατε, σίγουρα όμως γνωρίζετε το Photoshop. Από τα εξειδικευμένα προγράμματα, προσωπικά, ξεχωρίζω το Helicon Focus και το Zerene Stacker, ενώ το Photoshop με τις νεότερες εκδόσεις τα πάει εξίσου καλά. Το πρόβλημα είναι πως κανένα από όλα δεν τα κάνει όλα τέλεια, ούτε εντελώς αυτόματα. Για την φωτογράφιση τύπου macro και προϊόντων το Helicon Focus κάνει θαύματα, για την φωτογραφία τοπίου προσωπικά προτιμώ να το κάνω μέσω του Photoshop μιας και βγαίνει πιο εύκολα το επιθυμητό αποτέλεσμα και συνήθως γίνεται καλύτερη δουλειά σε σύγκριση με το Helicon και το Zerene.

Στην περίπτωσή μας, μιας και δουλεύουμε πάνω σε μια... φωτογραφία τοπίου, ας δούμε πώς κάνουμε Focus Stacking μέσω του Adobe Photoshop CC:

  1. Ανοίγουμε το Adobe Photoshop και πάμε στο μενού: File => Scripts => Load files into Stack.
  2. Στο παράθυρο που ανοίγει πατάμε Browse και επιλέγουμε τα αρχεία που έχουμε τραβήξει.
  3. Τσεκάρουμε την επιλογή Attempt to Automatically Align Source Images και πατάμε OK.
  4. Επιλέγουμε όλα τα καρέ (layers) που φορτώσαμε και πάμε στο μενού Edit => Auto-Blend Layers.
  5. Στο νέο παράθυρο που ανοίγει επιλέγουμε Stack Images (αν δεν είναι προεπιλεγμένη), τσεκάρουμε τις επιλογές Seamless Tones and Colors και Content Aware Fill Transparent Areas και πατάμε OK.
  6. Αν σας βγάλει παράθυρο διαλόγου που λέει "Warning: No pixels are more than 50% selected. The selection edges will not be visible" πατήστε OK για να κλείσει.
  7. Πατήστε στο πληκτρολόγιο Ctrl + D για να φύγει το selection.

Πλέον έχουμε ένα νέο layer με τη σήμανση (merged) στο τέλος του ονόματός του και στα αρχικά μας layers πλέον έχουμε μάσκες (layer masks). Κοιτώντας τις μάσκες των layers μας, ότι είναι με χρώμα μαύρο στην μάσκα δεν εμφανίζεται στο τελικό αποτέλεσμα, ότι είναι με λευκό χρώμα φαίνεται (προσοχή στο ότι πάντα το από πάνω layer έχει προτεραιότητα, αν έχουμε 3 layers με τα 2 πρώτα να έχουνε λευκό στο τάδε σημείο, στο τελικό αποτέλεσμα βλέπουμε μόνο το μέρος του επάνω layer, το κάτω αγνοείται αφού καλύπτεται από το πρώτο (πάνω πάνω) layer).

Αν το αποτέλεσμα δεν είναι τέλειο επεμβαίνουμε στις μάσκες των layers μέχρι να φτάσουμε στο επιθυμητό αποτέλεσμα.

Στο παραπάνω σύντομο βίντεο μπορείτε να δείτε πώς έκανα τις παρεμβάσεις μου στις μάσκες που δημιούργησε αυτομάτως το Photoshop. Μην ξεχάσετε να κάνετε εγγραφή στο κανάλι του Photo Contest στο YouTube!